Kurumsal Etik ve Davranışsal Sorumluluk

Kurumsal davranışların toplumsal beklentilere uyum sağlamaması, genellikle şirketlerin itibarlarını ve varlıklarını kaybetmelerine neden olabilmektedir. Bu nedenle, her kurum için kurumsal ahlakın yüksek seviyede tutulması kritik bir önem taşımaktadır.

Her kurum, yasal düzenlemelere ve etik ilkelere uymak zorundadır. Ancak, kurumlarda yolsuzluk ve çıkar çatışmalarının önlenmesi, toplumsal beklentilerin karşılanmasında belirleyici bir rol oynamaktadır. Kurumların bu riskleri azaltmak için iç denetim ve kontrol sistemleri kurmaları gerekmektedir. Ancak, kurumsal kültürdeki zayıflıklar bu kontrollerin etkinliğini azaltabilir. Özellikle üst yönetimin performans odaklı ücretlendirme sistemleri, bazen gerçek performansı olduğundan daha iyi gösterme çabasını doğurabilir. Bu durum, piyasa koşulları zorlaştığında hissedar beklentilerini karşılayamama korkusuna yol açabilir ve yönetim gücünü kişisel çıkarlar için kullanma eğilimi doğurabilir.

Ahlaki Zayıflıklar ve Çözüm Yolları

Kurumsal alanda sıkça karşılaşılan ahlaki zaafiyetler arasında şunlar bulunmaktadır:

1. Yönetimin disiplin sağlamak için korku kullanması.
2. Çalışanlara ve paydaşlara yalan söylenmesi.
3. Çıkarların kurumsal menfaatlerin önüne geçmesine izin verilmesi.
4. Çalışanların hayat ve sağlık standartlarının göz ardı edilmesi.
5. Ayrımcılık yapılması.
6. Hırsızlık ve cinsel taciz gibi suçlar.
7. Kurum bilgilerin korunmasında zafiyet gösterilmesi.
8. Rüşvet verme veya alma.
9. Kurum kaynaklarının kişisel çıkarlar için kullanılması.

Etik zaafiyetlerin ortaya çıkması, sadece iç denetim mekanizmalarıyla değil, aynı zamanda çalışanların bu konularda uyarılmasıyla da mümkündür. Bu nedenle, çalışanları uyarı yapmaya teşvik eden sistemlerin etkili bir şekilde işletilmesi, ahlaki zaafiyetlerin yaygınlaşmasını engellemede önemli bir rol oynar. Uyarı sistemlerinin etkinliği için aşağıdaki noktalar önemlidir:

1. Uyarı yapanların kimliklerinin gizliliği.
2. Uyarı yapanların kariyerlerinin korunması.
3. Uyarıların yetkili mercilere ulaşımının güvence altına alınması.

Ahlaki Değerlerin Yerleştirilmesi

Yüksek ahlaki değerlerin kurumsal yaşamda benimsenmesi için dikkate alınması gereken temel noktalar şunlardır:

1. Üst yönetimin ahlaki değerler açısından örnek teşkil etmesi.
2. Kurumun etik kodlarının yazılı hale getirilmesi ve çalışanların bu kodu anladığını belgelemeleri.
3. Etik kodlarla ilgili eğitimlerin düzenli olarak yapılması.
4. Yeni çalışan alımlarında detaylı referans kontrollerinin gerçekleştirilmesi.
5. Ahlaki zaafiyetlerin hızlı bir şekilde cezalandırılması.
6. Çalışanların gizli uyarı yapabilecekleri bir sistemin kurulması.
7. Uyarı yapanların korunması için gerekli önlemlerin alınması.
8. Zaafiyetlerin ardından iç kontrol mekanizmalarının güçlendirilmesi.
9. Ahlaki standartlara dikkat etmenin kariyer gelişiminin temeli olduğunun gösterilmesi.

Kurumsal ahlaki zaafiyetlerin önlenmesi konusunda en büyük sorumluluk üst yönetime aittir. Unutulmamalıdır ki, "Balık baştan kokar."