Büyüme, kârları artırmak amacıyla şirketlerin temel hedefleri arasında yer alır. Rekabetin bisiklete binmeye benzetilmesi ve büyümeyenlerin geri kalacağı düşüncesi oldukça yaygındır. Ancak, özellikle Türkiye'de, şirketler genellikle büyümeyi organik yollarla gerçekleştirmeyi tercih ediyor; dışarıdan şirket satın alma işlemleri ise pek yaygın değil. Oysa dünya genelinde, yeni teknolojiler geliştiren şirketlerin yanı sıra en hızlı büyüyen firmalar, büyümelerini şirket alımlarıyla sağlıyor.

Şirket satın alımlarının başarılı olabilmesi için belirli avantajlar sunan alımlara odaklanmak gerekmektedir. Alınacak şirketlerde maliyet düşürme, satışları artırma ve nakit akışını güçlendirme hedefleriyle hareket eden ve bu değişimleri satın alma sonrasında gerçekleştiren firmalar, alım işlemlerinden kârlı çıkma şansı elde ediyor. Dolayısıyla, performansı düşük şirketlerin satın alınarak iyileştirilmesi, zaten yüksek performansa sahip olan şirketleri daha da geliştirmekten daha kolay bir süreç olarak görülüyor. Private equity fonları, satın aldıkları şirketleri daha etkin yönetmek amacıyla bu tür alımlara yöneliyorlar.

Bir diğer satın alma mantığı ise şirket ürünlerinin piyasada daha hızlı tanıtılmasını sağlamaktır. Örneğin, büyük ilaç şirketlerinin yeni ilaçlar geliştiren araştırma şirketlerini satın alması veya Coca Cola'nın Doğadan Çay'ı alması bu stratejiye örnek teşkil ediyor. Özellikle büyük müşteri kitlelerine ulaşmanın zorluğu ve güven inşa etmenin zaman aldığı ileri teknoloji sektörlerinde bu yaklaşım sıkça kullanılıyor.

Teknolojik ve Ar-Ge faaliyetlerinin sonuçlarına daha hızlı ulaşmak da şirket alımlarının bir diğer nedenidir. Cisco, telekomünikasyon teknolojileri geliştiren küçük firmaları satın alarak bu ürünleri global pazara sunma stratejisiyle öne çıkıyor. Cisco'nun sadece bu şirketleri satın almakla kalmayıp, kurucularına cazip fırsatlar sunarak firmada kalmalarını sağlama çabası, onların bilgi ve deneyimlerinden faydalanma isteğini göstermektedir.

Aşırı kapasiteye ulaşmış sektörlerde, lider şirketlerin rakiplerini satın alarak toplam kapasiteyi azaltması ve fiyatları artırma stratejisi de yaygın bir uygulamadır. Gelecekte büyümesi beklenen sektörlerde ise kaynak sıkıntısı çeken öncü şirketlere yatırım yapmak, büyük şirketlerin sıklıkla benimsediği stratejilerden biridir.

Ölçek ekonomileri elde etmek ve rakiplerle aralarındaki ölçek farkını açarak rekabet avantajı kazanmak da satın alımlarda önemli avantajlar sağlar. Şirket satın alırken, alınacak firmanın özel durumuna bağlı olarak değerli varlıkları uygun fiyatlarla alma fırsatları bulunabilir. Ancak, yatırım bankacılığının geliştiği piyasalarda şirket alımlarında genellikle rekabetçi bir ortam oluşur. Rekabetin yoğun olduğu bu ortamlarda, şirket alımını hedefleyenlerin beklentileri, satın alma fiyatına yansıtılır. Ancak, beklenen sinerjilerin her zaman gerçekleşmediği ve bazı sinerjilerin elde edilmesinin yatırım ve zaman gerektirdiği unutulmamalıdır.

Bu nedenle, sinerjinin hangi faaliyetlerden elde edilebileceğini kategorize etmek faydalı olur. Bazı sinerjiler, kısa sürede ve daha kolay elde edilebiliyorken, diğerleri uzun vadeli ve elde edilme riski yüksek olabilir. Elde edilmesi kolay sinerji kategorileri şöyle sıralanabilir: (i) her iki şirkette de ayrı ayrı gerçekleştirilen ve kolayca birleştirilebilen fonksiyonlar (örneğin iki genel müdür yerine birinin iki şirketi birden yönetmesi gibi), (ii) ortaklaşa yapılabilecek işletme faaliyetleri (üretim süreçlerinin birleştirilmesi gibi), (iii) her iki şirketin ürün ve hizmetlerinin karşılıklı satış kanallarında yer alması, her zaman beklenen uyumu sağlamakta zorluklar yaratabilir, (iv) satın alınacak şirkette geliştirilen yeni ürün ve hizmetlerin satışından beklenen sinerjiler ise en zor ve riskli alanlar arasında yer alır.

Sonuç olarak, şirket alımları hızlı büyüme ve rekabet gücü elde etmek için ciddi bir strateji olarak değerlendirilmektedir. Bu stratejiden fayda sağlamak için doğru değerlendirmelerin yapılması esastır.